03 Lis Dekoracja architektoniczna. Kafloteka na osiedlu Awangarda w Łodzi

Zdjęcie powyżej: E. Kulesza, W. Rodowicz, MSW, mozaika ceramiczna, fot. M. Radwański

Niezauważone piękno

Podczas spacerów lub też przypadkowo, spiesząc się do pracy lub czekając na autobus, ale na pewno się z nią zetknęliście. Wielu powie, że jest niepotrzebna, bo bez praktycznego zastosowania, ale mimo to przyciąga wzrok i pobudza wyobraźnię. Taka właśnie jest dekoracja architektoniczna. Tak na dobrą sprawę, dopiero w czasach PRL-u stała się nieodłącznym elementem krajobrazu naszych miast urastając niekiedy do rangi symbolu i… atrakcji turystycznej. Stało się tak choćby z gigantyczną mozaiką (325 m² powierzchni!) w kinie Kijów w Krakowie. TUTAJ możecie przeczytać krótki artykuł na ten temat. Czy zastanawialiście się w jakich okolicznościach podobne dekoracje znalazły się na polskich ulicach? Jeszcze do niedawna były niszczone, ale po latach przerwy pojawiają się nowe realizacje w tej dziedzinie. Mowa o budowanym właśnie w Łodzi osiedlu Awangarda a dokładniej – ceramicznych kompozycjach zdobiących klatki schodowe osiedlowych budynków. Kafloteka ma szczęście być wykonawczynią tych pięknych kompozycji.

Mozaika na biurowcu Rometu w Bydgoszczy z logo zakładu fot.Paletz

Cichy bohater

Ceramika towarzyszy architekturze niemal od zawsze jednak dopiero w drugiej połowie XX wieku dekoracja architektoniczna (nie tylko ceramiczna) stała się zjawiskiem powszechnym. Mozaiki, panele ceramiczne, malowidła wielkoformatowe, sgraffita czy tkaniny dekoracyjne były nieodłącznym elementem budynków powstałych w latach 50., 60., czy 70. Ich liczebność można wytłumaczyć istnieniem mecenatu państwowego, który był pokłosiem ważnej debaty toczącej się w środowiskach artystów, architektów, urbanistów i decydentów od przełomu lat 40. i 50. Tematem debaty było m.in. określenie zadań stojących przed architekturą i sztukami plastycznymi – miały one kształtować oblicze miast, kulturę narodu a także wychowywać. Nie wdając się w dyskusje ideologiczne i próbę oceny walorów artystycznych wielu powstałych w ten sposób prac, nie da się ukryć, że artyści zyskali w ten sposób wielkie pole do popisu. Wiele ówczesnych realizacji jest podziwianych do dzisiaj a okres ten nie ma sobie równych pod względem rozkwitu polskiej plastyki architektonicznej.

Lubna Chowdhary, Lantern Tower w Slough

Jaskółka zmian

Ówczesne osiągnięcia są dzisiaj jedynie echem. Brak kontynuacji wynika z kilku przyczyn. Oprócz kryzysu gospodarczego w latach 80. należy wspomnieć okres transformacji, zachwyt Zachodem, negację dorobku okresu PRL-u i jego niszczenie. Z podziwem oglądamy współczesne, najczęściej zagraniczne przykłady dekoracji przestrzeni publicznej. Nie są to rozwiązania tanie i proste w wykonaniu co zapewne przemawia na ich niekorzyść z perspektywy dewelopera. Do wspomnianych już wyżej wyjątków należy Real Development z Łodzi.

Osiedle AWANGARDA

nawiązuje swoją nazwą do awangardy artystycznej. Inwestycja ma zakończyć się pod koniec 2017 roku, w którym świętujemy stulecie polskiej awangardy. Inwestorowi przyświecał cel kreacji atrakcyjnej przestrzeni wspólnej poprzez wysmakowane detale, nawiązujące do awangardowego nurtu w sztuce. W tym celu zorganizowano konkurs dla studentów łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych.

Wizualizacja osiedla Awangarda, mat. inwestora

Najlepsze prace zostały wykorzystane do realizacji wspólnej części osiedla oraz dekoracji ścian w reprezentacyjnych strefach klatek wejściowych. Zwyciężczynią w tej właśnie kategorii została Agata Dziuba. Jest ona autorką wyprodukowanych przez nas kompozycji ceramicznych. Pani Agata jest tegoroczną absolwentką kierunku Architektura Wnętrz. Dzięki niej osiedle zyska niespotykany nigdzie indziej charakter – w Awangardzie mieszkanie połączy się ze sztuką.

Inspiracje

W swoim projekcie pani Agata inspirowała się dokonaniami pioniera polskiej awangardy, Władysława Strzemińskiego. „Strzemiński był malarzem i projektantem druku funkcjonalnego a zarazem patronem mojej Akademii” – mówi Agata Dziuba.

Agata Dziuba udziela wywiadu

„Hasło «awangarda »  pisane fontem jego autorstwa doprowadziło mnie do stworzenia poszczególnych kształtów. Kiedy płytki nabrały ostatecznego kształtu, pozostała mi zabawa kompozycją. Zdecydowałam się na śmiałe ruchy w układzie elementów. Powstało 15 płytek bazowych o różnych rozmiarach i kształtach, które na ścianie można układać w dowolny sposób tworząc spersonalizowane kompozycje”. We współpracy z biurem projektowym NOW zostały wybrane stonowane barwy spotykane w sztuce awangardowej m. in. w rzeźbach Katarzyny Kobro (prywatnie żony Władysława Strzemińskiego).

Awangardowy alfabet Strzemińskiego

Katarzyna Kobro, Kompozycja przestrzenna IV, 1929

Do zagospodarowania było łącznie sześć ścian w trzech  klatkach schodowych. Pojawił się pomysł, aby każda kompozycja różniła się nieco od poprzedniej układem płytek oraz dominującymi kolorami. Jak mówi pani Agata: „Detal w architekturze jak i we wnętrzach zawsze jest istotnym elementem w projekcie. Dopracowany szczegół może nieraz grać najistotniejszą rolę w odbiorze całości. Dekoracje wnętrzarskie zazwyczaj traktowane są jako dodatek, pojawiają się dopiero po realizacji wnętrza, ale warto zastanowić się nad nimi już na początku projektu, tak aby efekt był spójny i cieszył jak najlepszym wrażeniem”. Zgadzamy się z projektantką! Pozostaje mieć nadzieję, że ten dobry pomysł znajdzie swoich naśladowców. Kompozycje znajdą się na klatkach schodowych osiedla Awangarda, ale przy odrobinie szczęścia każdy będzie mógł je zobaczyć. Jeśli jednak nie mieszkacie w Łodzi a jesteście zainteresowani wyglądem kompozycji po montażu naszych płytek, możecie na nas liczyć! Po planowanym na wiosnę otwarciu osiedla podzielimy się z Wami kolejnymi zdjęciami! Tymczasem obejrzyjcie zdjęcia płytek zanim wyjechały na plac budowy.

Przygotowując niniejszy artykuł korzystaliśmy m. in. z następujących opracowań:

• B. Kostuch, „Kolor i blask”, Kraków 2016
• P. Giergoń, „Mozaika warszawska”, Warszawa 2014

Płytki modułowe dla osiedla Awangarda produkcji Kafloteki

Płytki modułowa dla osiedla Awangarda produkcji Kafloteki

 Wizualizacja kompozycji na jednej z klatek schodowych